«Ήμαστε όλοι εκεί. Πού αλλού άλλωστε, θα μπορούσαμε να υπάρχουμε; ‘Ότι ήταν δυνατόν να υπάρχει διάστημα, ακόμα δεν το ξέραμε. Το ίδιο και όσον αφορά στον χρόνο… Κάθε σημείο του καθενός μας συνέπιπτε μα το κάθε σημείο των άλλων, σε ένα μοναδικό σημείο…».
Ίταλο Καλβίνο (από την «Κόμη της Βερενίκης» του Γιώργου Γραμματικάκη).
Τι αξία έχει ένα δευτερόλεπτο; Πόσο σημαντική είναι η χρονική διάρκεια που παρεμβάλλεται ανάμεσα σε δύο «τικ» του αντίστοιχου δείκτη κάθε ρολογιού; Αν εξαιρέσουμε το μπάσκετ όπου «ένα δευτερόλεπτο μπορεί να είναι όλο το παιχνίδι», όπως έλεγε κάποιος προπονητής, ένα δευτερόλεπτο είναι κάτι αμελητέας αξίας, ένα σχεδόν «τίποτα». Η ίδια η ανθρώπινη ζωή, που διαρκεί περίπου 83 χρόνια – τόσο είναι το προσδόκιμο στην Ελλάδα – μεταφράζεται σε 2,6 δισεκατομμύρια δευτερόλεπτα. Κάθε Πρωτοχρονιά απέχει, χρονικά, από την αμέσως επόμενη κατά 31,5 εκατομμύρια δευτερόλεπτα…
Και όμως! Κάποιο δευτερόλεπτο της «ζωής μας» ήταν απίστευτα σημαντικό για όλα όσα βλέπουμε τριγύρω μας. Ήταν τότε που δημιουργήθηκαν τα πάντα ή, καλύτερα, τέθηκαν τα θεμέλια ώστε να δημιουργηθεί κάποτε οτιδήποτε υπήρξε, υπάρχει και θα υπάρχει στον Κόσμο. Εκείνο το δευτερόλεπτο ήμασταν όλοι μια παρέα. Συνυπήρξαμε με τους δεινοσαύρους, τον Όμηρο και τις ορδές του Τζένκινς Χαν. Συναντήσαμε τον Μαγγελάνο, τον Γαλιλαίο, τον Σαίξπηρ και τον Καραϊσκάκη. «Εκεί» ήταν οι παππουδογιαγιάδες μας εκεί και τα τρισέγγονά μας. Μπορεί να μην το «βιώσαμε» αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν συνέβη.
Αυτό το μοναδικό δευτερόλεπτο ήταν το πρώτο δευτερόλεπτο στην Ιστορία του Σύμπαντος. Το μυστικό των πάντων είναι «κλειδωμένο» σε εκείνο πρώτο δευτερόλεπτο! Πάμε να δούμε τι εξαιρετικό, τι μοναδικό και ανεπανάληπτο έλαβε χώρα τότε…
Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρουμε εάν κάποιος πάτησε τη σκανδάλη. Πριν από αυτό δεν υπήρχε απολύτως τίποτα. Ούτε ύλη, ούτε ενέργεια, ούτε καν το ίδιο το κενό. Δεν «έτρεχε» ο χρόνος αφού δεν υπήρχε ο χρόνος… Ξαφνικά μία πύρινη σφαίρα, δισεκατομμύρια φορές μικρότερη από έναν κόκκο άμμου και θερμοκρασίας 10 επτάκις εκατομμύρια υψηλότερη της θερμοκρασίας του Ήλιου, εκρήγνυται. Με ένα τρομακτικό μπαμ – ή μπανγκ, όπως λένε οι Αμερικάνοι –αρχίζει μία μοναδική παράσταση. Γεννιέται ένα καινούργιο «είναι», εμπεριέχει ένα δικό του γίγνεσθαι, εμπεριέχει το μέλλον. Αρχίζει η χρονομέτρηση. Σε εκείνο το πρώτο δευτερόλεπτο είναι γραμμένη όλη η Ιστορία του Σϋμπαντος.
Σε κάτι λιγότερο από δεκατέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια αργότερα το νεογνό έχει πια μεγαλώσει. Μία μοναδική δημιουργία του, η Σκέψη, κατοικοεδρεύει σε ένα και μοναδικό πλάσμα σε έναν ασήμαντο πλανήτη της δημιουργίας. Με μοναδικό όπλο την Σκέψη ο Άνθρωπος τολμά και κατορθώνει να επιστρέψει στο τότε. Το θράσος της είναι απύθμενο αλλά δεν διστάζει ούτε μία στιγμή.
Από την αρχή, εκείνη το αμήχανο και απροσδιόριστο μηδέν στον χρόνο μέχρι το 10-43 του πρώτου δευτερολέπτου, δηλαδή το δισεκατομμυριοστό του τρισεκατομμυριοστού του τρισεκατομμυριοστού του τρισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου, ό,τι και αν συνέβη είναι ακόμα θολό. Ο Άνθρωπος δεν έχει κατορθώσει ακόμα να τα δει.
Εκείνες τις απειροελάχιστες στιγμές όλα είναι ακραία. Οι διαστάσεις του νεογέννητου Σύμπαντος είναι τόσο μικρές που δεν μπορούμε ούτε καν να τις συλλάβουμε ακόμα και με την αχαλίνωτη φαντασία μας. Η ζέστη όμως είναι κάτι περισσότερο από αφόρητη: 100 δισεκατομμύρια τρισεκατομμύρια βαθμοί. Αν υπάρχει η Κόλαση (που δεν υπάρχει) θα χαρακτηρίζεται από καλύτερες συνθήκες…
Εκεί υπάρχουν μόνο όμοια σωματίδια. είναι αεικίνητα και αλληλεπιδρούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Οι τέσσερις «διαφορετικές» – ή έστω φαινομενικά διαφορετικές – δυνάμεις της φυσικής του σήμερα εμφανίζονται ως μία. Είναι η πρώτη και η τελευταία φορά που είναι έτσι όλες μαζί.
Εκείνες τις στιγμούλες της Δημιουργίας οι φυσικοί της εποχής μας θα την αποκαλούν και Εποχή της κβαντικής βαρύτητας. Για μία ακόμη φορά θα δώσουν όνομα σε κάτι το οποίο αδυνατούν να διαπιστώσουν ότι υπάρχει.
Ευτυχώς που τις στιγμές που ακολουθούν το καινούργιο Σύμπαν θα μεγαλώνει διαρκώς και θα ψύχεται. Ύστερα από λίγο η σύγχρονη Σκέψη διακρίνει σωματίδια Ύλης, κοινούς προγόνους των λεπτονίων και των κουάρκ, αλλά και τα αντισωματίδιά τους αυτά ανήκουν στην Αντιΰλη. Από τις 4 δυνάμεις η Βαρυτική διαχωρίζει την θέση της και αρχίζει τον δικό της δρόμο. Οι τρεις υπόλοιπες: η Ηλεκτρομαγνητική, η Ασθενής και η Ισχυρή παραμένουν ενοποιημένες. Περιμένουν κάποια άλλη στιγμή για τον δικό τους τον χωρισμό… Όλα αυτά είχαν διάρκεια 10 δισεκατομμυριοστά του δευτερολέπτου.
Από εκείνη την στιγμούλα μέχρι το πρώτο δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου το Σύμπαν αρχίζει την Δημιουργία του «εαυτού» του, που θα το διαιωνίσει, θα το ταξιδέψει στον χρόνο και στο μέλλον θα αποτελέσει μίας πρώτης τάξης υπερδύσκολη «άσκηση» για τον Άνθρωπο. Μεταμορφώνει τα αρχέγονα σωματίδια σε κουάρκ και σε ισάριθμα αντικουάρκ, σε νετρίνα και σε αντινετρίνα, σε ηλεκτρόνια και σε άλλα τόσα ποζιτρόνια. Το πραγματικό έργο μόλις τώρα αρχίζει.
Κάθε συνάντηση ενός κουάρκ με το αντικουάρκ του σημαίνει εξαΰλωση και των δύο. Τα κουάρκ πεθαίνουν ευθύς μόλις συναντήσουν τα αντικουάρκ τους! Σε κάθε συνάντηση ηλεκτρονίου με ποζιτρόνιο συμβαίνει ακριβώς το ίδιο: Οι συναντήσεις αυτές οδηγούν σε θάνατο και των δύο. Ένας διπλός θάνατος που δημιουργεί φωτόνια.
Το Σύμπαν – πιτσιρικάκι εξακολουθεί να μεγαλώνει και να ψύχεται. Ευτυχώς που η απόλυτη ισορροπία Ύλης και Αντιΰλης «χάλασε», δεν ξέρουμε ακόμα το γιατί, υπέρ της Ύλης. Πρόκειται για ένα σπουδαίο γεγονός αφού είχε ως άμεση συνέπεια να αρχίσουν να περισσεύουν τα κουάρκ. Ελάχιστα από αυτά καταδικάζονται να ζήσουν χωρίς ταίρι – αντικουάρκ, αλλά αυτό είναι το τίμημα της επιβίωσής τους. Πρόκειται για μία επιβίωση ιδιαίτερα κρίσιμη αφού από αυτά, τα επιζήσαντα κουάρκ, θα δημιουργηθούν κάπου και κάποτε αστέρια, πλανήτες, άλογα, Μαρίες και Δημήτρηδες, το Βόρειο Σέλας, ο Ελύτης με το «Άξιον Εστί», η γιαγιά μας και το μακρινό τρισέγγονό μας του 2.150 μ.Χ.
Βρε βρε, πόσο μεγάλωσε το μικρούλι Σύμπαν. Μοιάζει πια με μιας μπάλα του τένις!
Οτιδήποτε ακολουθεί, υπακούει σε δύο πολύ σοβαρές αρχές:
Η πρώτη είναι ότι η Ύλη θα νικήσει την Αντιΰλη. Και δεν θα είναι μία Πύρρειος νίκη. Η εξέλιξη θα οδηγήσει σε πλήρη, σχεδόν, αφανισμό των παιδιών της Αντιύλης, των ποζιτρονίων και των αντικουάρκ.
Η δεύτερη αρχή είναι ότι η ενηλικίωσή του Σύμπαντος θα συντελείται με γενική κατεύθυνση από απλές μορφές σε συνθετότερες.
Προς το τέλος του δισεκατομμυριοστού του πρώτου δευτερολέπτου ξεχωρίζει και η Ηλεκτρασθενής αλληλεπίδραση ως ενοποιημένη μορφή της Ασθενούς και της Ηλεκτρομαγνητικής. Τα κουάρκ κυκλοφορούν ακόμα ελεύθερα αλλά για τελευταία φορά. Δεν «υποψιάζονται» ότι στη συνέχεια θα φυλακισθούν και θα παραμείνουν ισόβια φυλακισμένα ίσως εκτελώντας κάποια άγνωστη απόφαση.
Το Σύμπαν μεγαλώνει. Διαστέλλεται, δημιουργώντας μόνο του τον χώρο, και ταυτόχρονα ψύχεται. Ετοιμάζεται να γιορτάσει τα πρώτα του γενέθλια. Η σχετική τούρτα θα έπρεπε να είχε τον αριθμό «1», αλλά αυτό το «1» σημαίνει «ενός δευτερολέπτου».
Η ψύξη του Σύμπαντος το οδηγεί σε θερμοκρασία λίγο μικρότερη από την τιμή 3 εκατομμύρια δισεκατομμύρια βαθμοί. Τότε η Ηλεκτρομαγνητική και η Ασθενής δυνάμεις διαχωρίζονται και ακολουθεί καθεμιά τον δικό της δρόμο. Όταν κάποια όντα του μέλλοντος σε μία άκρως ενδιαφέρουσα εποχή θα αντιληφθούν ότι οι δύο αυτές δυνάμεις κρύβουν κάτι το «ενιαίο», θα καμαρώσουν για το τεράστιο άλμα τους. Θα τους λένε Ανθρώπους και θα είναι ο 20ος αιώνας μ.Χ.!
Ένα εκατοστό του δευτερολέπτου από τη γέννησή του, το Σύμπαν κατοικείται από φωτόνια, νετρίνα και αντινετρίνα αλλά και άφθονα ηλεκτρόνια και αντι-ηλεκτρόνια, τα ποζιτρόνια. Το βρέφος Σύμπαν εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά πυκνό. Αδιαφανές ακόμα και για τα νετρίνα τα οποία διατηρούνται σε κατάσταση θερμικής ισορροπίας, καθώς είναι αναγκασμένα να συγκρούονται με φωτόνια, με ηλεκτρόνια και με ποζιτρόνια που βρίσκουν συνεχώς μπροστά τους.
Η ώρα είναι ένα δέκατο του πρώτου δευτερολέπτου και η θερμοκρασία έχει μειωθεί στα 30 δισεκατομμύρια βαθμούς.
Λίγο πριν την συμπλήρωση του πρώτου δευτερολέπτου, η φύση αποφασίζει μία ιδιότυπη «φυλάκιση». Μία φυλάκιση σε τριάδες. Πρόκειται ωστόσο για μία φυλάκιση – δημιουργό! Τριάδες από κουάρκ «κολλούν» μεταξύ τους και κόλλα γλουονίων, φυλακίζονται να είναι μαζί για πάντα και δημιουργούν νέα μεγαλύτερα σωματίδια. Αν η τριάδα περιέχει δύο Up και ένα Down κουάρκ, οι άνθρωποι θα τα ονομάσουν «πρωτόνια». Αν η περιέχει ένα Up και δύο Down, θα τα ονομάσουν «νετρόνια». Αυτά τα τελευταία θα αποδειχθούν οι μόνοι ικανοί πορθητές της τεράστιας ενέργειας που έκλεισε η φύση σε πυρήνες, θα αποτελέσει εργαλείο προόδου στο μέλλον. Δυστυχώς όμως κάποιοι ανεγκέφαλοι στρατοκράτες θα αξιοποιήσουν να νετρόνια για την κατασκευή ενός όπλου καταστροφής, που θα το ονομάσουν «πυρηνική βόμβα».
Τα πρωτόνια και τα νετρόνια που, γεννήθηκαν τότε, κατοικοεδρεύουν σε κάθε είδους υλικό σώμα: Σε αστέρια, σε ουράνια νεφελώματα, σε πλανήτες, στο νερό, στα μελομακάρονα, στα κοτσύφια, στις βελανιδιές, στις αστραπές, στον αέρα που αναπνέουμε. Πολλές φορές μεταναστεύουν από ένα σώμα σε άλλο και από εκεί σε άλλο και άλλο… Δεν φθείρονται! Είναι ό,τι πιο σταθερό έχει δημιουργήσει το Σύμπαν – βρέφος, που παρακολουθούμε μέχρι τώρα. Ασφαλώς και η ζωή τους είναι πολύ μεγαλύτερη από την ζωή των άστρων!
Μερικά από αυτά, πολλά τρισεκατομμύρια, βρίσκονται στο δικό μας σώμα. Ορθότερη διατύπωση είναι ότι μερικά από αυτά έχουν δημιουργήσει την υλική μας υπόσταση. Υπάρχουμε επειδή αυτά, τα μερικά πρωτόνια και νετρόνια, τυχαία, μα εντελώς τυχαία, αποφάσισαν να συγκεντρωθούν και να συνθέσουν τον Πλάτωνα, την Υπατία, τον Κέπλερ, την Μαρία Κιουρί, την προγιαγιά σας… Μερικά από αυτά τα πρωτόνια και τα νετρόνια θα συγκεντρωθούν κάποτε και θα δημιουργήσουν ένα πλάσμα που θα σας έχει για πρόγονο. Θα είναι το τρισέγγονό σας! Δεν θα γνωριστείτε ποτέ, αλλά τα πρωτόνια και τα νετρόνιά του θα είναι τα ίδια με τα αρχικά.
Θα είναι κάποια από αυτά που έπλασε η φύση τότε. Μέσα σε ένα δευτερόλεπτο, στο πρώτο δευτερόλεπτο, από το Big Bang.
Θα χρειαστεί λίγος χρόνος ακόμα ώστε το Σύμπαν να διαφυλάξει τα ηλεκτρόνια, να συγκεντρώσει πρωτόνια και νετρόνια, ώστε να δημιουργήσει πυρήνες. Οι πυρήνες αυτοί θα «δεσμεύσουν» ηλεκτρόνια προκειμένου να δημιουργηθούν τα άτομα των στοιχείων. Παρέες ατόμων θα φτιάξουν μόρια, τα μόρια, με την σειρά τους, θα εμφανίσουν συναθροίσεις που θα αποτελέσουν όλα τα υλικά σώματα που γνωρίζουμε, καθώς και άλλα που δεν γνωρίζουμε.
Σε ένα μόνο δευτερόλεπτο το Σύμπαν δημιούργησε ό,τι χρειαζόταν και κατέγραψε τον Καταστατικό του Χάρτη. Τα υπόλοιπα έγιναν απλώς υπακούοντας σε αυτόν τον Χάρτη.
Αυτόν αναζητούν οι Φυσικοί. Και όσο περισσότερο νομίζουμε ότι έχουμε αποκωδικοποιήσει, τόσο περισσότερα νέα ερωτήματα εμφανίζονται.
Ευτυχώς!
Ευτυχώς, διότι «σημασία έχουν οι ερωτήσεις και όχι οι απαντήσεις»…