Ταξίδι στα αστέρια: μια πολλαπλή ουτοπία…
Τα αστέρια είναι τα πρώτα αντικείμενα που βλέπει κανείς όταν κοιτάζει τον νυχτερινό ουρανό. Ο αριθμός τους είναι πραγματικά τεράστιος, υπάρχουν τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων αστέρια. Ωστόσο στον νυκτερινό ουρανό είναι ορατά από την Γη μας μόνο περίπου 6.000 από αυτά.
Αν κοιτάζετε τον νυχτερινό ουρανό και αναρωτιέστε πόσα αστέρια υπάρχουν εκεί πάνω, οι Αστρονόμοι έχουν την απάντηση. Χρησιμοποιώντας το γιγαντιαίο (2,5 μέτρων) γυάλινο μάτι του τηλεσκοπίου Isaac Newton στα Κανάρια Νησιά, οι αστρονόμοι συναρμολόγησαν το παζλ του ουρανού το οποίο περιλαμβάνει περίπου 220.000.000 μεμονωμένα αστέρια. Μετά από δέκα χρόνια παρατηρήσεων, ο κατάλογος αυτός κατέγραψε ακόμα και τα πιο αμυδρά άστρα που φαίνονται από τη Γη και έχουν μέγεθος ένα εκατομμύριο φορές πιο αμυδρό από ό,τι μπορεί να δει το γυμνό ανθρώπινο μάτι.
Για να περιγράψουμε την λαμπρότητα των αστέρων χρησιμοποιούμε το φαινόμενο και το απόλυτο μέγεθος. Το φαινόμενο μέγεθος μετράει πόσο λαμπρό φαίνεται σε εμάς ενώ το απόλυτο πόσο λαμπρό είναι στην πραγματικότητα. Όσο μικρότερη είναι η τιμή των μεγεθών αυτών τόσο μεγαλύτερη είναι η λαμπρότητά τους. Για να αντιληφθούμε τι σημαίνει αυτό, ο Ήλιος έχει απόλυτο μέγεθος 4,83 αλλά φαινόμενο –26,8 λόγω της εγγύτητάς του στη Γη. Το αμέσως επόμενο λαμπερότερο αστέρι είναι ο Σείριος (ο Άλφα του Μεγάλου Κυνός) με φαινόμενο μέγεθος –1,46. Ο Σείριος βρίσκεται σε απόσταση 8,7 ετών φωτός από εμάς, δηλαδή 87 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.
Εύκολα καταλαβαίνουμε ότι οι δύο τιμές (φαινόμενο και απόλυτο μέγεθος) δεν συμπίπτουν καθώς ένα αστέρι μπορεί να φαίνεται σε εμάς τους γήινους πιο λαμπρό επειδή είναι πολύ κοντά μας από ότι ένα λαμπρότερο άστρο που όμως είναι πιο μακριά από το πρώτο. Να σημειωθεί εδώ ότι δεν έχουν όλα τα αστέρια σταθερή λαμπρότητα. Υπάρχουν και οι μεταβλητοί αστέρες, όπως ονομάζονται, των οποίων η λαμπρότητά τους αλλάζει με την πάροδο του χρόνου, σε μικρά ή μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα.
Τα αστέρια είναι πολύ μακριά το ένα από το άλλο. Η αντίληψη για το αντίθετο είναι εντελώς εσφαλμένη και πλήρως αποδεδειγμένη σήμερα. Το αχανές Σύμπαν με τα τόσα αστέρια, αλλά και τα περισσότερα μυστήρια, είναι πρακτικά «άδειο». Αυτός ο εξωπραγματικός αριθμός των εξάκις εκατομμυρίων αστεριών, δεν γεμίζει παρά ένα πολύ μικρό ποσοστό του Σύμπαντος, περίπου το 5%!
Στον επόμενο πίνακα (1) εμφανίζονται τα 25 αστέρια που εμφανίζονται περισσότερο φωτεινά από την Γη. Προηγείται ο Σείριος, με φαινόμενο μέγεθος –1,46 και βρίσκεται 8,7 έτη φωτός μακριά μας.
Στον πίνακα 2 εμφανίζονται τα ίδια 25 αστέρια, ταξινομημένα ως από το πλησιέστερο έως το πιο απομακρυσμένο από την Γη. Το πλησιέστερο είναι ο Άλφα του Κενταύρου, ή Ρίγκελ του Κενταύρου, σε απόσταση 4,3 έτη φωτός, δηλαδή περίπου 42 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Το πιο απομακρυσμένο είναι ο Ντένεμπ ή Άλφα Κύκνου, που βρίσκεται σε απόσταση 1.600 έτη φωτός, δηλαδή 15,2 τετράκις εκατομμύρια χιλιόμετρα!
Γίνεται αντιληπτό ότι ένα πραγματικό ταξίδι στα αστέρια είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί για πολλούς λόγους. Ο πιο σημαντικός είναι οι τεράστιες αποστάσεις.
Οι τεράστιες αποστάσεις είναι ένας «αντίπαλος» πέρα και πάνω από τα σημερινά τεχνολογικά μας επιτεύγματα. Η κατασκευή ενός οχήματος που θα μπορούσε να αναπτύξει ταχύτητα παραπλήσια με την ταχύτητα του φωτός, είναι πολύ μακριά. Ακόμα όμως και αν μελλοντικές γενιές το κατορθώσουν, ο χρόνος ενός τέτοιου ταξιδιού δεν είναι σύμμαχός μας. Ένα ταξίδι στον Σείριο απαιτεί 4,3 χρόνια, κάθε κατεύθυνση! Ποιος αστροναύτης θα μπορούσε να «δαπανήσει» 8,5 περίπου χρόνια από την ζωή του για ένα ταξίδι στον Σείριο με επιστροφή; Αντιλαμβανόμαστε ότι η χρονική αυτή διάρκεια είναι ακόμα μεγαλύτερη εφόσον πρόκειται να αναφερθούμε σε ακόμα πιο απομακρυσμένα αστέρια…
Παρόλα αυτά σε επόμενη ανάρτηση θα αποπειραθούμε να «ταξιδέψουμε» στα πιο φωτεινά αστέρια. Στα αστέρια, δηλαδή, που εμείς, οι κάτοικοι του πλανήτη Γη, βλέπουμε ως περισσότερο φωτεινά. Θα τα καταφέρουμε αξιοποιώντας μεθόδους αναλογικότητας, μαθηματικές προσεγγίσεις και τα μάτια της φαντασίας μας…