Το άρθρο αυτό γράφτηκε λίγες ημέρες πριν την Πρωτοχρονιά του 2018. Ισχύει για κάθε Πρωτοχρονιά…
Λίγες ώρες πριν την αναχώρηση του 2017 και η αναπόφευκτη ματιά προς τα εμπρός είναι αρκετά φοβισμένη.
Φοβισμένη διότι τα μαθηματικά είναι αμείλικτα δείχνοντάς μας ότι κάθε χρόνος που περνάει από την ζωή μας αυξάνει την τιμή του κλάσματος «παρελθόν/μέλλον» δεδομένου ότι ο παρελθών χρόνος, που μας ανήκει, διογκώνεται ενώ ταυτόχρονα το μέλλον μας συρρικνώνεται. Έτσι το σχετικό κλάσμα, που ξεκινάει από την τιμή ΜΗΔΈΝ, σιγά σιγά τείνει προς την τιμή ΆΠΕΙΡΟ.
Η αριθμητική τα λέει αυτά και δεν έχει καθόλου άδικο, ούτε κρύβεται κάποια μαθηματική παγίδα. Είναι η απόλυτη επιστημονική αλήθεια. Κι όμως το παρελθόν μας έχει πολλά χαρακτηριστικά, πολύ πιο όμορφα και συγκλονιστικά από το μέγεθός του σε χρόνια. Είναι καταχωνιασμένο στο προσωπικό «μέσα» καθεμιάς και καθενός γεμίζοντας το σεντούκι των αναμνήσεων και δημιουργώντας μία μοναδική και ανεπανάληπτη ταινία ζωής.
Είναι θολό και ακαθόριστο. Στο μυαλό και στην καρδιά μας συνυπάρχουν γεγονότα, αισθήματα, γεύσεις, επιλογές και εμπειρίες που μπορεί να μην έχουν αυστηρή χρονική αλληλουχία αλλά είναι «περίπου». Μοιάζουν έτσι με ένα φαγητό όπου ανακατεύονται το ελαιόλαδο με το κυρίως περιεχόμενο, το ξίδι, τα μπαχαρικά, όμως στην γεύση έρχεται ένα συνονθύλευμα που δημιουργεί μία ενιαία γεύση ξεπερνώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των επί μέρους συστατικών. Έτσι και το παρελθόν, είναι ένα «όλο μαζί» με δυσδιάκριτα γεγονότα, γεγονότα μπερδεμένα, όμορφα πλεγμένα σαν το νήμα που γίνεται ένα ωραίο πλεχτό!
Το παρελθόν μας έχει εικόνες. Εικόνες τόπων που επισκεφτήκαμε, εικόνες βιβλίων που μας άνοιξαν τον κόσμο τους, εικόνες ανθρώπων που δεν επαναλαμβάνονται και που πάντοτε φυλάμε μέσα μας. Εκεί είναι φίλοι μας, συγγενείς μας, αγαπημένοι γείτονες. Εκεί είναι η παιδική μας ηλικία. Αυτές τις εικόνες τις προσέχουμε ιδιαίτερα, τις φροντίζουμε, τις στολίζουμε και δεν θέλουμε ποτέ να χαθούν στα βάθη της αμνησίας μας.
Το παρελθόν μας έχει μνήμη. Θυμάται τι πράξαμε, θυμάται και μας θυμίζει όχι μόνο τις ενέργειές μας αλλά και τα κίνητρα που κρύβονταν πίσω από αυτές! Είναι ακριβώς αυτό που, αρκετές φορές, πονάει περισσότερο αλλά δεν γίνεται να το αποφύγουμε. Δεν ξέρω αν είναι μπούσουλας για να μην επαναλάβουμε κάτι κακό, αλλά είναι κι αυτό δικό μας και αποτελεί χρέος να το διαφυλάξουμε μέχρι τέλους.
Το παρελθόν μας έχει μία ιερότητα. Έχει ένα χαρακτηριστικό που ξεπερνάει όλα τα προηγούμενα αφού είναι αμετάβλητο. ΔΕΝ αλλάζει, όσο κι αν μερικές φορές θα το επιθυμούσαμε. Αυτή η δογματική προσήλωσή του στο «αυτό είναι και τέλος» μας καθιστά ανήμπορους να επέμβουμε και του δίνει την αγιοσύνη που του αρμόζει.
Το παρελθόν αντιπαλεύει το μέλλον. Το άγνωστο μέλλον! Αυτό το κεντρικό χαρακτηριστικό του μέλλοντος, το άγνωστο, το καθιστά λιγάκι φοβικό! Μπορεί εδώ να κρύβεται ένα πιο δυνατό αίσθημα αφού το μέλλον, όσο πολύ ή λίγο είναι σε χρονική διάρκεια, φοβίζει. Φοβίζει, όπως φοβίζει η νύχτα, όπως φοβίζει ένας άγνωστος τόπος, όπως φοβίζει οτιδήποτε δεν γνωρίζουμε. Φοβίζει επειδή δεν ξέρουμε τι ακριβώς ή περίπου κρύβει. Βλέπετε το παρελθόν είναι γνωστό, είναι ένα βιβλίο που γράφτηκε με ανεξίτηλη μελάνη.
Το μέλλον είναι απλώς λευκές σελίδες που αναμένουν το μολύβι και ένα χέρι να τις γεμίσουν. Και το μολύβι αυτό είναι είναι στο δικό μας χέρι και δεν ξέρουμε ούτε με τι είδους κεφάλαια θα καταπιαστούμε ούτε πώς θα τα αναπτύξουμε ούτε τι θα περιέχουν.
Έχει όμως την γλυκύτητα της προσμονής. Είναι σαν μία συνάντηση που την περιμένουμε με αγωνία και, όπως σε κάθε συνάντηση, έχει σαν καλύτερη στιγμή την αναμονή της. Είναι εκείνο το κομμάτι της ζωής μας που μας περιμένει, που δεν το έχουμε δαπανήσει ή, όπως έλεγαν παλαιότερα, είναι το λαδάκι που απομένει στο καντήλι μας…
Ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον παρεμβάλλεται το παρόν. Δεν είναι τίποτα περισσότερο από μία απειροελάχιστη στιγμούλα, τόση δα μικρή, περαστική, που λες ότι το μόνο που κάνει είναι ένα άλμα από το μέλλον στο παρελθόν. Ουσιαστικά δεν την βιώνουμε, απλώς την περιμένουμε και, σχεδόν αμέσως, την θυμόμαστε και την περιγράφουμε.
…………………………….
Η Πρωτοχρονιά δεν είναι μια στιγμούλα διαφορετική από τις αναρίθμητες άλλες. Πρόκειται για ένα δικό μας «δημιούργημα», μία ανθρώπινη τεχνική να θέσει τον ανίκητο χρόνο σε «καλούπια». Αποτελεί την ψευδαίσθηση ότι με το να τον «μετράμε» κατορθώσαμε να τον φέρουμε στα μέτρα μας. Δεν είναι κακή και, κυρίως, δεν είναι άχρηστη…Και όμως αν κοιτάξουμε λίγο πιο πέρα από την δυνατότητα που αποκτήσαμε να αναφερόμαστε σε γεγονότα χρονολογικά, στην πραγματικότητα δεν καταφέραμε και τίποτα σπουδαίο, ε;
Παραμένει, ωστόσο, το ερώτημα: «το μέλλον έρχεται σε εμάς είτε εμείς πηγαίνουμε σε αυτό;» Είναι αναπάντητο και, ίσως ακριβώς γιαυτό, πανέμορφο.Παραμένει και το παράπονο: «Βρε παρελθόν, γιατί να μην μπορώ να επιλέξω μικρά κομμάτια σου να τα ξαναζήσω;»